Odmowa odbioru robót budowlanych przez wady

Orzecznictwo sądowe wypracowało obszerną, ugruntowaną linię na temat możliwości powstrzymania się przez stronę zlecającą roboty (Zamawiający) z ich odbiorem oraz zapłatą za nie wykonawcy prac (Wykonawca). Sprowadza się ona do tezy, że możliwości powstrzymania się z odbiorem i zapłatą wynagrodzenia nie powodują nieistotne wady robót.

Odbiór to obowiązek zamawiającego

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że już samo zgłoszenie robót do odbioru, aktualizuje obowiązek Zamawiającego przystąpienia do czynności odbiorowych. Po zgłoszeniu Wykonawcy Zamawiający musi więc dokonać weryfikacji prac, aby ocenić ich prawidłowość.

Podstawy odmowy odbioru

Odmowa odbioru jest uzasadniona jedynie w przypadku, gdy przedmiot zamówienia jest wykonany niezgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej lub wady będą na tyle istotne, że obiekt nie będzie nadawał się do użytkowania. Nie są więc wadami istotnymi wady, które nie czynią przedmiotu robót niezdatnymi do umówionego użytku lub nie sprzeciwiają się wyraźnie umowie. Projekt i zasady wiedzy technicznej stanowią kompromis między tym, co możliwe i konieczne w budownictwie, uwzględniają interes publiczny i prywatny użytkownika i tym samym stanowią kryterium dopuszczalności modyfikacji wymagań odnośnie do jakości przedmiotu umowy o roboty budowlane.

Nie można umownie wprowadzić odbioru bezusterkowego

Odbiór nie może zostać uzależniony od braku wad bądź usterek. Gdyby Zamawiający miał prawo odmówić odbioru w przypadku istnienia jakiejkolwiek wady odbiory przeciągałyby się w czasie, a nierzadko nigdy nie dochodziłyby do skutku. Jeżeli w umowie znalazłoby się postanowienie, w myśl którego odbiór prac nastąpi jedynie wówczas, gdy zostanie sporządzony protokół odbioru bezusterkowego, nie mogłoby on być uznany za wiążące.

Przyjęcie, że odmowę odbioru uzasadnia każde odstępstwo od stanu idealnego byłoby sprzeczne z naturą zobowiązania objętego umową o roboty budowlane i naruszałoby równowagę między stronami pozostawiając Wykonawcę w niepewności co do uzyskania wynagrodzenia za zrealizowane roboty.

Wady nieistotne, a zapłata wynagrodzenia

Stwierdzenie usterek co do zasady nie pozbawia Wykonawcy uprawnienia do uzyskania wynagrodzenia. Strony umowy o roboty budowlane nie mogą uzależnić wypłaty wynagrodzenia należnego Wykonawcy od braku jakichkolwiek usterek. Jeżeli Zamawiający odmawia odbioru robót pomimo braku ku temu wskazanych w przytoczonych wyżej wyrokach podstaw, takie zachowanie pozostaje bez wpływu na roszczenie Wykonawcy, który uprawniony jest do żądania zapłaty, a roszczenie te staje się wymagalne z chwilą, w której po spełnieniu przez Wykonawcę obowiązków, odbiór powinien nastąpić.